دکتر طالبی در مصاحبه با نشریه گزارش ایران 2011 :بانکداری الکترونیکی بانک کشاورزی در زمره توسعه یافته ترین خدمات بانکی جهان است

دکتر محمد طالبی، رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل بانک کشاورزی در گفت و گویی اختصاصی با نشریه The Business Year: 2011 (نشریه گزارش ایران 2011 ) ، وضعیت کشاورزی در ایران ، فرصت های سرمایه گذاری خارجی در کشاورزی ایران و تاثیر رکود اقتصاد جهان بر اقتصاد ایران را تحلیل کرد و درباره جایگاه بانک کشاورزی ، ماموریت اصلی این بانک و طرح های در دست اقدام بانک کشاورزی صحبت کرد .
متن کامل این گفت و شنود را در پی می خوانید.

●●وضعیت کشاورزی ایران را چگونه ارزیابی می کنید و آموزش چه نقشی در این توسعه ایفا می کند؟
□□ مجموعه تولیدات کشاورزی از 25 میلیون تن به 100 میلیون تن افزایش یافته است و این آمار جدا از تولید صنایع غذایی است که به 95 میلیون تن می رسد. این آمار جملگی نشانگر رشد و توسعه چشمگیر بخش کشاورزی ایران است. شاخص دیگر، تعداد دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی و سایر رشته های مرتبط است که رقم آن به 200.000 نفر می رسد. تعداد دانشگاه های ارائه دهنده دروس تخصصی و یا دارای مقاطع تخصصی در زمینه های مرتبط با کشاورزی ایران در شهرهای گوناگون نیز در حال افزایش است. همچنین مراکز پژوهشی بسیاری در کشور، در حال پژوهش با هدف افزایش تولید و بهره وری در بخش کشاورزی هستند که امروزه پژوهش های علمی و کاربردی وارد بخش کشاورزی شده و یافته های علمی و کاربردی آن مورد استفاده بخش کشاورزی قرار می گیرد.

●●حمایت بانک کشاورزی از پژوهش های علمی به چه شکلی است و چگونه اطمینان حاصل می کنید که یافته های اینگونه طرح های پژوهشی به مرحله عمل در می آیند؟
□□ بانک موضوعات مورد علاقه خود در بخش پژوهش علمی را اعلام می کند و پیشنهاداتی نیز به بانک ارائه شده و هزینه های انجام طرح های پژوهشی منتخب تامین می شود. همانطور که انتظار می رود، موضوعات اکثر طرحها به اقتصاد و کشاورزی مربوط می شوند. ما از یافته های پژوهش ها در بهبود وضعیت تولید، هدایت و حمایت از فعالان بخش کشاورزی بهره برداری می کنیم. از طرف دیگر، با ورود پژوهشگران و فارغ التحصیلان به بخش کشاورزی، بسیاری از کشاورزان سنتی از خدمات مهندسی ارائه شده توسط آنان بهره می برند و بدین ترتیب کیفیت و کمیت محصولات خود را افزایش می دهند. این فارغ التحصیلان راساً نیز طرح هایی مربوط به فعالیت های گلخانه ای و دامپروری را اجرا می کنند.

●●چه طرح هایی در زمینه توسعه کشاورزی مورد حمایت بانک قرار می گیرند؟
□□ در ایران ، 5/4 میلیون نفر در بخش کشاورزی فعالیت دارند که به همراه اعضای خانواده خود، 25 میلیون نفر از کل جمعیت 70 میلیونی ایران را به خود اختصاص می دهند. کشاورزی ایران و در نتیجه فعالیت های بانک کشاورزی متمرکز بر کشاورزی خرد است. در طرح های خرد، خدمات بانکی خود را به نحوی به آنها ارائه می دهیم که بتوانند تولید خود را بهبود دهند. طرح های ویژه ای نیز برای شرایط خاص طراحی کرده ایم. به طور مثال، برای تامین سرمایه در گردش کشاورزان، خصوصاً در فصل پائیز نیز اقدام می نمائیم. برای هر هکتار از زمین های قابل کشت، تسهیلاتی معادل 300 دلار اعطا می کنیم. علاوه بر این تسهیلات ارزان قیمتی نیز به منظور توسعه مکانیزاسیون و آبیاری تحت فشار پرداخت می شود.
ایران کشوری چهار فصل است و می توانید همزمان هر چهار فصل سال را در آن تجربه کنید. البته این موضوع تأثیر مثبتی بر تولید و مصرف محصولات کشاورزی دارد. سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی حدود 13% است. همچنین سهم بخش کشاورزی در اشتغال کشور به حدود 21% می رسد. تولیدات کشاورزی 36 % از صادرات غیرنفتی را تشکیل می دهند که عمدتاً انواع میوه تازه و تولیدات صنایع غذایی را شامل می شود.

●●آیا فرصت هایی برای سرمایه گذاری خارجی در کشاورزی ایران وجود دارد ؟
□□ برنامه پنجم توسعه پنج ساله ایران، جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش کشاورزی را هدف گرفته است. برای نمونه، به سرمایه گذاری در زمینه بهبود شبکه آبیاری بسیار علاقمندیم. منابع آبی قابل استحصال در ایران به 130 میلیارد مترمکعب و منابع آب های سطحی به 92 میلیارد متر مکعب می رسد که 5/83 میلیون متر مکعب آن در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. این شرایط فرصت خوبی برای سرمایه گذاری محسوب می شود زیرا در پنج سال آینده، منابع مالی اختصاص یافته برای بهبود سیستم آّبیاری بالغ بر 30 میلیارد دلار خواهد بود.
یکی دیگر از زمینه های فعالیت، سرمایه گذاری برای افزایش سطح مکانیزاسیون در کشاورزی است. در حال حاضر، سطح مکانیزاسیون در حدود 1 درصد است و در نظر داریم تا آنرا به 3 درصد برسانیم. ظرف پنج سال آینده، منابعی که در این خصوص سرمایه گذاری خواهیم کرد، به 15 میلیارد دلار خواهد رسید. بانک کشاورزی مسئولیت تأمین مالی این طرح ها را بر عهده دارد و از شرکت های خارجی دعوت می کنیم تا در این بخش مشارکت کنند.
در گذشته، ایران یکی از واردکنندگان محصولات غذایی بود که در حال حاضر، در تولید محصولات کشاورزی به خودکفایی رسیده ایم و آماده ایم تا به طور اساسی و پایدار صادرات محصولات کشاورزی را افزایش دهیم. توان صادرات محصولات بیشتری خصوصاً در زمینه صادرات گوشت، مرغ و لبنیات داریم چرا که حجم تولیدات ما افزایش یافته است و از بازارهای مناسبی در اطراف خود برای صادرات برخورداریم. همانطور که می دانید صادرات این محصولات مستلزم توسعه بخش حمل و نقل است و اگر این مسئله با سرمایه گذاری خارجی حل شود، می توان محصولات کشاورزی را به آسانی به بازارهای اطراف ایران منتقل کرد. مهمترین مزیت برای سرمایه‌گذاران خارجی، سهولت تهیه نهاده های تولید در ایران است.

●●وضعیت کشاورزی ایران را چگونه ارزیابی می کنید و آموزش چه نقشی در این توسعه ایفا می کند؟
□□ مجموعه تولیدات کشاورزی از 25 میلیون تن به 100 میلیون تن افزایش یافته است و این آمار جدا از تولید صنایع غذایی است که به 95 میلیون تن می رسد. این آمار جملگی نشانگر رشد و توسعه چشمگیر بخش کشاورزی ایران است. شاخص دیگر، تعداد دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های کشاورزی و سایر رشته های مرتبط است که رقم آن به 200.000 نفر می رسد. تعداد دانشگاه های ارائه دهنده دروس تخصصی و یا دارای مقاطع تخصصی در زمینه های مرتبط با کشاورزی ایران در شهرهای گوناگون نیز در حال افزایش است. همچنین مراکز پژوهشی بسیاری در کشور، در حال پژوهش با هدف افزایش تولید و بهره وری در بخش کشاورزی هستند که امروزه پژوهش های علمی و کاربردی وارد بخش کشاورزی شده و یافته های علمی و کاربردی آن مورد استفاده بخش کشاورزی قرار می گیرد.

●●حمایت بانک کشاورزی از پژوهش های علمی به چه شکلی است و چگونه اطمینان حاصل می کنید که یافته های اینگونه طرح های پژوهشی به مرحله عمل در می آیند؟
□□ بانک موضوعات مورد علاقه خود در بخش پژوهش علمی را اعلام می کند و پیشنهاداتی نیز به بانک ارائه شده و هزینه های انجام طرح های پژوهشی منتخب تامین می شود. همانطور که انتظار می رود، موضوعات اکثر طرحها به اقتصاد و کشاورزی مربوط می شوند. ما از یافته های پژوهش ها در بهبود وضعیت تولید، هدایت و حمایت از فعالان بخش کشاورزی بهره برداری می کنیم. از طرف دیگر، با ورود پژوهشگران و فارغ التحصیلان به بخش کشاورزی، بسیاری از کشاورزان سنتی از خدمات مهندسی ارائه شده توسط آنان بهره می برند و بدین ترتیب کیفیت و کمیت محصولات خود را افزایش می دهند. این فارغ التحصیلان راساً نیز طرح هایی مربوط به فعالیت های گلخانه ای و دامپروری را اجرا می کنند.

●●چه طرح هایی در زمینه توسعه کشاورزی مورد حمایت بانک قرار می گیرند؟
□□ در ایران ، 5/4 میلیون نفر در بخش کشاورزی فعالیت دارند که به همراه اعضای خانواده خود، 25 میلیون نفر از کل جمعیت 70 میلیونی ایران را به خود اختصاص می دهند. کشاورزی ایران و در نتیجه فعالیت های بانک کشاورزی متمرکز بر کشاورزی خرد است. در طرح های خرد، خدمات بانکی خود را به نحوی به آنها ارائه می دهیم که بتوانند تولید خود را بهبود دهند. طرح های ویژه ای نیز برای شرایط خاص طراحی کرده ایم. به طور مثال، برای تامین سرمایه در گردش کشاورزان، خصوصاً در فصل پائیز نیز اقدام می نمائیم. برای هر هکتار از زمین های قابل کشت، تسهیلاتی معادل 300 دلار اعطا می کنیم. علاوه بر این تسهیلات ارزان قیمتی نیز به منظور توسعه مکانیزاسیون و آبیاری تحت فشار پرداخت می شود.
ایران کشوری چهار فصل است و می توانید همزمان هر چهار فصل سال را در آن تجربه کنید. البته این موضوع تأثیر مثبتی بر تولید و مصرف محصولات کشاورزی دارد. سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی حدود 13% است. همچنین سهم بخش کشاورزی در اشتغال کشور به حدود 21% می رسد. تولیدات کشاورزی 36 % از صادرات غیرنفتی را تشکیل می¬دهند که عمدتاً انواع میوه تازه و تولیدات صنایع غذایی را شامل می شود.

●●آیا فرصت هایی برای سرمایه گذاری خارجی در کشاورزی ایران وجود دارد ؟
□□ برنامه پنجم توسعه پنج ساله ایران، جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش کشاورزی را هدف گرفته است. برای نمونه، به سرمایه گذاری در زمینه بهبود شبکه آبیاری بسیار علاقمندیم. منابع آبی قابل استحصال در ایران به 130 میلیارد مترمکعب و منابع آب های سطحی به 92 میلیارد متر مکعب می رسد که 5/83 میلیون متر مکعب آن در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. این شرایط فرصت خوبی برای سرمایه گذاری محسوب می شود زیرا در پنج سال آینده، منابع مالی اختصاص یافته برای بهبود سیستم آّبیاری بالغ بر 30 میلیارد دلار خواهد بود.
یکی دیگر از زمینه های فعالیت، سرمایه گذاری برای افزایش سطح مکانیزاسیون در کشاورزی است. در حال حاضر، سطح مکانیزاسیون در حدود 1 درصد است و در نظر داریم تا آنرا به 3 درصد برسانیم. ظرف پنج سال آینده، منابعی که در این خصوص سرمایه گذاری خواهیم کرد، به 15 میلیارد دلار خواهد رسید. بانک کشاورزی مسئولیت تأمین مالی این طرح ها را بر عهده دارد و از شرکت های خارجی دعوت می کنیم تا در این بخش مشارکت کنند.
در گذشته، ایران یکی از واردکنندگان محصولات غذایی بود که در حال حاضر، در تولید محصولات کشاورزی به خودکفایی رسیده ایم و آماده ایم تا به طور اساسی و پایدار صادرات محصولات کشاورزی را افزایش دهیم. توان صادرات محصولات بیشتری خصوصاً در زمینه صادرات گوشت، مرغ و لبنیات داریم چرا که حجم تولیدات ما افزایش یافته است و از بازارهای مناسبی در اطراف خود برای صادرات برخورداریم. همانطور که می دانید صادرات این محصولات مستلزم توسعه بخش حمل و نقل است و اگر این مسئله با سرمایه گذاری خارجی حل شود، می توان محصولات کشاورزی را به آسانی به بازارهای اطراف ایران منتقل کرد. مهمترین مزیت برای سرمایه‌گذاران خارجی، سهولت تهیه نهاده های تولید در ایران است.

●●بانک کشاورزی هم اکنون از چه جایگاهی در صنعت تأمین مالی و خصوصاً توسعه روستایی برخوردار است ؟
□□ بانک کشاورزی تنها موسسه مالی تخصصی متمرکز بر بخش کشاورزی ایران است. این بانک با 77 سال تجربه، هم اینک در هفتاد و هشتمین سال فعالیت خود قرار دارد. بانک کشاورزی در حال حاضر با 1900 شعبه در سطح کشور و نزدیک به 17000 کارمند امور خود را به انجام می رساند. مأموریت اصلی بانک توسعه کشاورزی است. بدین معنی که بانک کشاورزی وظیفه کمک به تعاونی ها و فعالیت های کشاورزی را بر عهده دارد. بانک کشاورزی پیش از انقلاب موسسه کوچکی با دارایی هایی به ارزش حدود 20 میلیون دلار بوده است. ولی امروز، دارایی های بانک کشاورزی به 20 میلیارد دلار رسیده است که نشان دهنده روند قابل توجه رشد در بخش کشاورزی ایران نیز محسوب می شود.

●●آیا در بخشهای غیر کشاورزی نیز خدمات بانکی ارائه می کنید. اولویت شما در ارائه این خدمات چیست ؟
□□ می دانیم که ماموریت ویژه ای در اقتصاد ایران بر عهده ماست. مسئولیتی که همان توسعه کشاورزی است. اما به این مسئله نیز واقفیم که باید بعنوان بانکی تمام عیار فعالیت کنیم. خدمات بانکداری الکترونیکی ما در زمره توسعه یافته ترین خدمات بانکی جهان است زیرا موفق شده ایم سیستمهای نوین بانکداری در جهان را با بانکداری اسلامی منطبق کنیم.
علاوه بر روستاها، مشتریان بزرگ بسیاری نیز در شهرها داریم. بسیاری از این خدمات بانکداری الکترونیکی را به منظور جذب مشتریان عمده در مناطق شهری بکار می بندیم. سپس از منابعی که از طریق این مشتریان شهری تجهیز می کنیم برای تحقق ماموریت ویژه خود در بخش کشاورزی استفاده می کنیم.
علاوه بر این، خدمات ویژه ای نیز برای جوانان کشور در نظر گرفته ایم. بعنوان یک بانک، بسیار علاقه‌مندیم تا نسل آینده را از سنین ابتدایی به جرگه مشتریان بانک درآوریم و بنابراین وقت زیادی به فرهنگ سازی اختصاص می دهیم. در این رابطه، کارگاه هایی را در مدارس ابتدایی و راهنمایی راه اندازی کرده ایم و گروه های دانش آموزی را نیز به شعب کودک و نوجوان دعوت می کنیم، شعبی که مشخصاً برای معرفی خدمات بانکی طراحی شده اند. این طرح یکی از پروژه های ویژه بانک است که در آن به موفقیت هایی دست یافته ایم.

●●رکود اقتصادی جهان چه تاثیری بر اقتصاد ایران داشته است ؟
□□ همانطور که می دانید، بحران اقتصادی فعلی همه کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داده است که میزان آن در کشورهای مختلف تفاوت دارد. معتقدیم که تاثیر این بحران بر ایران از بسیاری از کشورهای دیگر کمتر بوده است. ایران بعنوان کشوری که دارای پورتفوی متنوعی از ذخایر ارزی است، در مقایسه با کشورهایی که دارایی های خود را اساساً بصورت تک ارزی نگهداری می کنند، تاثیرات کمتری پذیرفته است. همانطور که واقفید، سرمایه گذارانی که دارایی هایشان را از طریق بانک های سرمایه گذاری مدیریت می کنند، به شکل قابل توجهی تحت تاثیر این بحران قرار گرفته اند، اما نرخ بازده سرمایه گذاری در ایران همچنان در سطح بسیار بالایی قرار دارد. بسیاری از سرمایه گذاران، به جای بانک های سرمایه گذاری، در ایران سرمایه گذاری کرده اند و این امر یکی دیگر از عواملی است که کشور ما را در برابر تاثیرات بحران اقتصادی جهان در مقایسه با کشورهای دیگر، مصون تر ساخته است.
□□ بانک کشاورزی تنها موسسه مالی تخصصی متمرکز بر بخش کشاورزی ایران است. این بانک با 77 سال تجربه، هم اینک در هفتاد و هشتمین سال فعالیت خود قرار دارد. بانک کشاورزی در حال حاضر با 1900 شعبه در سطح کشور و نزدیک به 17000 کارمند امور خود را به انجام می رساند. مأموریت اصلی بانک توسعه کشاورزی است. بدین معنی که بانک کشاورزی وظیفه کمک به تعاونی ها و فعالیت های کشاورزی را بر عهده دارد. بانک کشاورزی پیش از انقلاب موسسه کوچکی با دارایی هایی به ارزش حدود 20 میلیون دلار بوده است. ولی امروز، دارایی های بانک کشاورزی به 20 میلیارد دلار رسیده است که نشان دهنده روند قابل توجه رشد در بخش کشاورزی ایران نیز محسوب می شود.

●●آیا در بخشهای غیر کشاورزی نیز خدمات بانکی ارائه می کنید. اولویت شما در ارائه این خدمات چیست ؟
□□ می دانیم که ماموریت ویژه ای در اقتصاد ایران بر عهده ماست. مسئولیتی که همان توسعه کشاورزی است. اما به این مسئله نیز واقفیم که باید بعنوان بانکی تمام عیار فعالیت کنیم. خدمات بانکداری الکترونیکی ما در زمره توسعه یافته ترین خدمات بانکی جهان است زیرا موفق شده ایم سیستمهای نوین بانکداری در جهان را با بانکداری اسلامی منطبق کنیم.
علاوه بر روستاها، مشتریان بزرگ بسیاری نیز در شهرها داریم. بسیاری از این خدمات بانکداری الکترونیکی را به منظور جذب مشتریان عمده در مناطق شهری بکار می بندیم. سپس از منابعی که از طریق این مشتریان شهری تجهیز می کنیم برای تحقق ماموریت ویژه خود در بخش کشاورزی استفاده می کنیم.
علاوه بر این، خدمات ویژه ای نیز برای جوانان کشور در نظر گرفته ایم. بعنوان یک بانک، بسیار علاقه‌مندیم تا نسل آینده را از سنین ابتدایی به جرگه مشتریان بانک درآوریم و بنابراین وقت زیادی به فرهنگ سازی اختصاص می دهیم. در این رابطه، کارگاه هایی را در مدارس ابتدایی و راهنمایی راه اندازی کرده ایم و گروه های دانش آموزی را نیز به شعب کودک و نوجوان دعوت می کنیم، شعبی که مشخصاً برای معرفی خدمات بانکی طراحی شده اند. این طرح یکی از پروژه های ویژه بانک است که در آن به موفقیت هایی دست یافته ایم.

●●رکود اقتصادی جهان چه تاثیری بر اقتصاد ایران داشته است ؟
□□ همانطور که می دانید، بحران اقتصادی فعلی همه کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داده است که میزان آن در کشورهای مختلف تفاوت دارد. معتقدیم که تاثیر این بحران بر ایران از بسیاری از کشورهای دیگر کمتر بوده است. ایران بعنوان کشوری که دارای پورتفوی متنوعی از ذخایر ارزی است، در مقایسه با کشورهایی که دارایی های خود را اساساً بصورت تک ارزی نگهداری می کنند، تاثیرات کمتری پذیرفته است. همانطور که واقفید، سرمایه گذارانی که دارایی هایشان را از طریق بانک های سرمایه گذاری مدیریت می کنند، به شکل قابل توجهی تحت تاثیر این بحران قرار گرفته اند، اما نرخ بازده سرمایه گذاری در ایران همچنان در سطح بسیار بالایی قرار دارد. بسیاری از سرمایه گذاران، به جای بانک های سرمایه گذاری، در ایران سرمایه گذاری کرده اند و این امر یکی دیگر از عواملی است که کشور ما را در برابر تاثیرات بحران اقتصادی جهان در مقایسه با کشورهای دیگر، مصون تر ساخته است.