وزیر امور اقتصادی و دارایی:هدفمندکردن یارانه ها یکی از اقدامات مفید و کارآمد در زمینه تامین منابع مالی در اقتصاد ایران است

دکتر سید شمس الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی هدفمندکردن یارانه ها را یکی از اقدامات مفید و کارآمد در زمینه تامین منابع مالی در اقتصاد ایران دانست.
به گزارش روابط عمومی بانک کشاورزی وزیر امور اقتصادی و دارایی در شصتمین اجلاس اتحادیه منطقه ای اعتبارات کشاورزی و روستایی آسیا و اقیانوسیه(آپراکا) که از صبح روز 23 خرداد در سالن همایش های بین المللی صدا و سیما آغاز شد، ضمن اعلام مطلب فوق درباره «نظام تأمین مالی و تجربه ایران» سخنرانی کرد که متن سخنرانی وی خطاب به شرکت کنندگان در این اجلاس را در پی ملاحظه می کنید:
بسم الله الرحمن الرحیم
اول از همه مقدم و حضور اعضاء و مهمانان محترم اجلاس آپراکا را به جمهوری اسلامی ایران گرامی می دارم و از بانک کشاورزی تشکر می کنم که این فرصت فراهم شد نکاتی را در باب نظام تامین مالی و تجربه ایران به سمع و نظر گرامی تان برسانم .
اهمیت و حساسیت های نظام تامین مالی به طور کلی و به گونه خاص در جمهوری اسلامی ایران جای بحث و گفتگو و تعمق بسیار دارد .
همان گونه که مستحضر هستید سرمایه گذاری یکی از اجزای تقاضای کل است که با افزایش بهره وری دیگر عوامل تولیدی ، سبب افزایش توان تولیدی یک کشور می شود. همچنین در افزایش اشتغال و کاهش بیکاری نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.
می توان سرمایه گذاری را به عنوان محرک اصلی تولید و رشد اقتصادی دانست به دلیل اهمیت فراوان تشکیل سرمایه در هر اقتصادی به خصوص در اقتصاد کشورهای در حال توسعه ، تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است توسعه بازارهای مالی از جمله توسعه بازار سرمایه و بازار پول از عواملی است که با انتقال منابع از پس انداز کنندگان به سمت سرمایه گذاری در تامین مالی پروژه های سرمایه گذاری نقش به سزایی را ایفا می کنند .
در ایران موضوعی که مطرح است این است که در دیدگاه کلان و عمومی به نظام تامین مالی با کارکردهای مختلف آن نگریسته می شود به طور مثال ، تامین مالی فقط معطوف به نیازها و کارکردهای اقتصادی نیست اگر چه آن هم بسیار مهم است ، بلکه در اینجا به کارکردها و نیازهای اجتماعی هم توجه می شود همچنین ، تامین مالی نباید فقط دغدغه امور و مسائل کلان را داشته باشد ، بلکه باید نیازهای خرد را هم تحت پوشش قرار دهد . نکته دیگر این است که در اعتلای نظام تأمین مالی باید حوزه ها و بخش های مختلف تامین مالی را با جامعیت آن نگاه کرد و به دنبال تعامل و هم افزایی بخش های مختلف آن بود . همچون : بازار پول ، بازار سرمایه ، صنعت بیمه ، خزانه داری و تأمین مالی خارجی و سرمایه گذاری خارجی همچنین ذکر این نکته ضروری است که تحول در نظام تأمین مالی ضمن اینکه باید به پویایی درونی این نظام خدمت کند بلکه حتماً باید به ثبات اقتصاد کلان و پایداری اقتصاد ملی منجر شود .
در ایران از شیوه های متعارف تأمین مالی از منابع داخلی و خارجی چون تسهیلات ریالی و ارزی بانک ها ، تسهیلات صندوق ذخیره ارزی ، اوراق مشارکت ، اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام ، گواهی سپرده سرمایه گذاری بلند مدت ویژه و خاص ، تبدیل به اوراق بهادار کردن و صکوک در تامین مالی داخلی و استفاده از اوراق قرضه بین المللی ، فاینانس منابع ارزی از بانک های خارجی ، سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، و بیع متقابل استفاده می شود .
درخصوص پوشش کارکردهای مختلف تامین مالی در سال های اخیر اقدامات مناسبی برای پوشش نیازهای اجتماعی در ایران صورت گرفته است به طوری که تاکید زیاد بر سنت پسندیده قرض الحسنه و ترویج آن بوده و در ماده 86 قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران هم بر آن تصریح شده است و این نشانه ای از حساسیت دولت ایران درخصوص تامین نیازهای اجتماعی در نظام مالی کشور است .
در سال گذشته طرح تامین « آتیه مهر » را دولت راه اندازی کرد که در واقع یک طرح حمایت از پس انداز برای پوشش نیازهای اجتماعی ، همچون تحصیل ، ازدواج و اشتغال جوانان بود همچنین طرح تامین « مسکن مهر» هم با این هدف انجام شد که اقشار ضعیف و متوسط جامعه ، برای پوشش نیاز مسکن خود منابعی داشته باشند .
برای سرمایه گذاری در سطح کلان در ایران ، یک صندوق سرمایه گذاری تحت عنوان « صندوق توسعه ملی » تأسیس شده که حداقل 20 درصد از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز و میعانات به این صندوق واریز می شود . موجودی این صندوق در پایان سال 1389 بالغ بر 12 میلیارد دلار بوده و هدف این است که این منابع در خدمت تولید و سرمایه گذاری ملی قرار گیرد .
از نگاه ما بازار پول ، بازار سرمایه ، بیمه ، سرمایه گذاری خارجی و خزانه داری زمانی می توانند در تامین مالی یک کشور موثر باشند و نقش برجسته ای را بازی کنند که با هم در تعامل باشند و نقش مکمل هم را داشته باشند به دلیل اینکه ابزارهای مالی از نظر ماهوی اغلب مکمل هم هستند و این نکته ظریفی است که کمتر بدان توجه شده است ضمن اینکه باید هر کدام از این بازارها کارکردهای تخصصی خود را داشته باشند اما با این وجود در سایه تعامل و همکاری آنهاست که بسیاری از هم افزایی ها صورت می گیرد .
در برنامه پنجم اقداماتی که تلاش می کند هم افزایی بین بازارها و ابزارهای مالی را ایجاد کند زیاد است برای مثال در برنامه فوق برای پوشش ریسک و همکاری صنعت بیمه و بازار پول و بازار سرمایه احکام بسیار روشنی وجود دارد از یک طرف بخش تجاری ، مجاز و توصیه شدند تا پوشش نوسانات ریسک و نوسانات نرخ ارز را انجام دهند و از طرف دیگر به بانک مرکزی تجویز شده تا صندوق ضمانت سپرده ها را ایجاد کند .
هدفمندکردن یارانه ها نیز یکی از اقدامات مفید و کارآمد در زمینه تامین منابع مالی در اقتصاد ایران بوده است که تجربه موفق آن می تواند در اختیار کشورها قرار گیرد . در هدفمند کردن یارانه ها شکل گیری مازاد منابع و تبدیل آن به سرمایه گذاری مطرح است و این یکی از ابزارهایی است که به کار گرفته شده است . اثرات عمیق هدفمند کردن یارانه ها باعث کاهش مصرف خانوار ها و بهره وری در تولید شد و در گام های اولیه اجرای قانون باعث کاهش 20 درصدی مصرف بنزین، نفت ، گاز و گازوئیل و 6درصدی کاهش مصرف برق شد و این صرفه جویی ها می توانند از مصارف پیشی بگیرند و به عبارتی دیگر از این طریق عرضه وجوه یا پس انداز شکل بگیرد و به سرمایه گذاری تبدیل شود وبه همین دلیل در قانون برنامه پنجم و سیاست های کلی آن به کاهش شکاف پس انداز و سرمایه گذاری اشاره شده است و قوانینی در زمینه تنوع ابزارها و تجهیز منابع مالی برای بهبود فضای کسب و کار تصویب شده که برای نمونه می توان به قانون توسعه نهادها و ابزارهای جدید مالی در سازمان بورس ، حضور بانکهای خارجی در شکل بانک مشترک در ایران ، حضور بیمه های خارجی چه به صورت مشارکت بیمه های داخلی و چه در چارچوب فعالیت بیمه های مستقل اشاره کرد .
خاطر نشان می سازد : فرآیند تجهیز و تخصیص منابع مالی در کشوری چون ایران که کشوری اسلامی است بی تردید باید منطبق بر شرع مقدس و احکام اسلامی باشد . توسعه ابزارها و نهادها باید در این چارچوب شکل بگیرند . ابزارهای تامین مالی همچون اوراق مشارکت و صکوک ارزی ، توجه به عقود اسلامی همچون استثناء ، مرابحه و خرید دین از جمله ظرفیت های مالی اسلامی هستند که مورد استفاده قرار می گیرند . بررسی تحولات بحران های اخیر در دنیا نشان می دهد که هر چه
نهاد های مالی بیشتر به دام ربا افتادند بیشتر سقوط کردند و در مقابل بانک های اسلامی از جمله
بانک های ایرانی و بانک توسعه اسلامی همچنان قوی و استوار در حال فعالیت هستند .
در بررسی شاخص های بورس های جهان طی سال های 2007 الی 2010 مشاهده می شود که این بورس ها با سقوط و کاهش ارزش شدیدی روبرو هستند در حالیکه بورس تهران در دسامبر 2010 و در مقایسه با پایان سال 2007 از نظر شاخص 146 درصد واز نظر بازار 100 درصد رشد کرده است و یکی از مهمترین دلایل آن استفاده و به کارگیری از ابزارهای مبتنی بر واقعیت ها ومستقل از فرآیند های ربوی و حباب گونه بوده است .
نکته آخر اینکه نظام تامین مالی در عین پویایی درونی ، باید به پایداری و ثبات محیط اقتصاد کلان کمک کند . در همین بحران مالی اخیر ، یکی از درس هایی که آموخته ایم این بود که اگر چه آزادسازی بی حد و حصر و به کار گیری ابزارهایی که بزرگ نمایی کرده اند و در کوتاه مدت توانسته اند موجب رشد شوند ولی درمیان مدت و بلند مدت لاجرم منجر به سقوط شدند .
به عبارتی دیگر نظام های مالی موجود ، اگر چه در سازوکارهای درونی خود پویایی را تعبیه کردند و لی متاسفانه نتوانسته اند به ثبات و پایداری اقتصاد کلان کمک کنند و به همین خاطر است که ماو قتی به دنبال تحول در نظام تامین مالی هستیم برای پرهیز و پیشگیری از این آسیب ها نظام تامین مالی اسلامی را پیشنهاد می کنیم .
در پایان از برگزار کنندگان اجلاس و بانک کشاورزی ایران تشکرو قدردانی دارم . حضور همه شما مهمانان عزیر را قدر می نهم و امیدوارم اوقات خوشی را در ایران داشته باشید و با خاطرات خوب و شیرین و به سلامت به کشور و محل کار خود برگردید . قطعاً تلاش های شما منجر به اندیشه های درخشان تر و سیاست های موثرتر خواهد شد .